Passion Narratives

Inmiddels zit het Spring Semester erop. Het was hard werken de laatste twee weken. Op vrijdag 25 april, 17:00 uur moest ik vier papers ingeleverd hebben. Dat is gelukkig goed gelukt. Je leert op deze manier om gestructureerd te werken en niet alles op het laatste moment aan te laten komen. Met de laatste paper ben ik nog wel heel de vrijdag tot het einde van de middag druk geweest. Als ik meer tijd had gehad, had ik nog wat puntjes kunnen verbeteren, maar ik ben erg dankbaar voor hoe ik alles heb kunnen afronden. Inmiddels heb ik ook alle beoordelingen binnen. Die zijn gelukkig heel positief. Ik heb enorm veel geleerd dit semester. Ik denk dat de, vergeleken met Nederland, lange duur van het semester positief werkt. Je bent echt wekenlang met een onderwerp bezig en gedachten krijgen de tijd om te rijpen. De verschillende vakken die ik volgde hadden ook diverse raakvlakken met elkaar, zodat er een soort kruisbestuiving op gang kwam.
De vorige keer heb ik al geschreven over de brief aan de Hebreeën. Ik wil ook de andere vakken de revue laten passeren. Een van die vakken ging over de "passion narratives", ofwel de lijdensgeschiedenissen in de vier evangeliën. Meestal bestaan vakken over de Bijbel vooral uit exegese, zoals ik dat al heb beschreven voor het vak over de Hebreeënbrief. In de module over de passion narratives werd echter vooral gekeken hoe de lijdensgeschiedenissen in diverse vormen van kunst zijn verwerkt. Op deze manier zie je hoe theologie niet op zichzelf staat, maar iets doet in de cultuur. Andersom zie je ook hoe kunst een theologische boodschap communiceert, meer of minder gebaseerd op de boodschap van de evangelieën. Het vak werd gegeven door twee hoogleraren. De ene, dr. Jeremy Begbie, is hoogleraar in "Theology and the Arts" (theologie en kunst). Hij heeft conservatorium gedaan en is ook concertpianist. De andere docent was dr. Richard Hays, een van de bekendste nieuwtestamentici in de VS en decaan van de Divinity School.
Tijdens de colleges hebben we gekeken hoe elk evangelie afzonderlijk het lijden en sterven van Jezus beschrijft en nog enkele andere thema's, waaronder de zeven kruiswoorden. Elke keer hebben we ook gekeken naar een kunstwerk. Enkele kunstwerken die de revue zijn gepasseerd: het beroemde Isenheimer altaarstuk (voor wie dat niets zegt: zie http://nl.wikipedia.org/wiki/Isenheimer_altaar,) waarschijnlijk heb je het wel eens gezien; het gedicht "Gethsemane" van Rowan Williams (de voormalige Anglicaanse aartsbisschop, ); de Mattheüs Passion van Bach; en een Engels gedicht uit de Middeleeuwen dat de kruisiging beschrijft uit het perspectief van het kruis ("The Dream of the Rood", heel intrigerend). De climax van de cursus was een uitvoering (de première in Amerika) van de St. Luke Passion van de Schotse componist James McMillan. MacMillan is een van de meest uitgevoerde componisten van dit moment. In zijn muziek zitten heel veel klassiek christelijke thema's (MacMillan is overtuigd rooms-katholiek). We hebben als studenten een ontmoeting met de componist gehad. We zijn met ons gezin bij de uitvoering in Duke Chapel geweest. Het was ook voor de kinderen een heel mooie ervaring.
Diverse studenten hebben een presentatie verzorgd. De lijdensgeschiedenissen hebben op allerlei manieren in de kunst doorgewerkt. Het is heel bijzonder om dat te zien. Zo was er een student die een presentatie hield over het werk van de joodse schilder Samuel Bak, die als kind in de Tweede Wereldoorlog een Pools getto heeft overleefd. In sommige schilderijen combineert hij het beeld van de "Warshaw Boy" (de jongen op een beroemde foto van de ontruiming van het getto van Warschau door de SS; hij staat met zijn handen omhoog, je ziet de angst in zijn ogen; zie bv. http://www.ihr.org/jhr/v14/v14n2p-6_Weber.html) met dat van de kruisiging. Ik vond dat heel aangrijpend om te zien, beslist niet profaan. De kruisiging als beeld van het diepe lijden dat het Joodse volk heeft ondergaan.
Ik heb zelf een presentatie gehouden over "The Passion", het Nederlandse media-evenement dat de afgelopen jaren iedere keer in de week voor Pasen is gehouden; de vorige maand was het in Groningen. Ik kende het alleen van naam, ik had mij er nog nooit in verdiept. Ik was al blij dat ik een onderwerp kon vinden. Ik vond het zowel intrigerend als afstotend. Het lijdensverhaal wordt op een manier vertelt die veel mensen aanspreekt, maar juist daardoor gaat de boodschap van de evangelisten bijna helemaal verloren. De Amerikaanse studenten reageerden er ook heel verbaasd op. Hoewel ze een heel diverse achtergrond hebben, was de 'profanisering' bevreemdend voor hen.
Ik ben onder de indruk geraakt van de zeggingskracht van kunst. Een werk als de Mattheüs Passion is een preek in muzikale vorm.
Tegelijk ben ik de gereformeerde nadruk op het gepredikte woord des te meer gaan waarderen. Ik merk bij veel studenten hier een verlegenheid over de prediking. Ze weten niet zo goed wat ze ermee aan moeten. En dat kan ik begrijpen met het (beperkte) beeld dat ik gekregen heb van de prediking in de "mainline churches" (de grote, meer liberale kerken). Ik vind het niet vrolijk stemmen. Dat de prediking een kracht Gods tot zaligheid is, ervaren ze gewoon niet en veel van hen zijn in verwarring over wat ze met hun roeping aan moeten. Daarom was het heilzaam dat een van de colleges werd gegeven door een bekende predikante die een vurig pleidooi hield over het belang van de prediking. De preken in mainline churches zijn kort en moeten vooral relevant zijn. (Een docent vertelde dat hij een preek had gehoord over hoe je als christen belasting moet betalen.) Deze vrouw benadrukte echter het belang van de prediking van het kruis en van zonde en oordeel (hoewel vooral in barthiaanse zin). Ik ben des te meer dankbaar voor de plaats die de prediking in reformatorische kerken in Nederland heeft.
Inmiddels ben ik hard aan het werk met mijn scriptie. Maar daarover een volgende keer. Ik heb het werk aan mijn scriptie nu even onderbroken voor een interview met Rosaria Butterfield voor het RD. Ik heb haar woensdag gesproken, het interview komt volgende week vrijdag in de krant. De vertaling van haar boek ("Een onwaarschijnlijke bekering") is deze week verschenen (zie http://www.debanier.nl/overig/een-onwaarschijnlijke-bekering/).